27 yıllık bir aradan sonra Nisan 2011’de Alzheimer hastalığının teşhisi ile ilgili yeni rehber yayınlandı. Bu da gösterdi ki yapılan araştırmalarla, hastalıklar ve beyindeki ve omurilik sıvısının kesin biyolojik işaretleri belli olmaya başladı. Alzheimer Derneği, bu bilgilerin erken teşhis ve dolayısı ile daha etkili tedavisini umut ediyor.
Bu dejeneratif hastalık, 65 yaşının üzerindeki her sekiz insanın birinde görülüyor ve korkutucu olabiliyor. Bir anlık bir unutkanlık bizi paniğe sokabiliyor. Alzheimerım var mı? Bu şekilde mi başlıyor? Beğen ya da beğenme, sadece basit bir beyin görüntüleme sendeki riski ortaya koyabiliyor (hatta zihinsel reddetme belirtileri göstermeden bile önce).
Fakat günümüzde Alzheimer’in teşhisini, işaretler ve belirtilerle anlayabiliyoruz. Erken tanı çok önemli, çünkü hastalığın üzerinde çalışma süresini artırıyor ve somut bakım hizmetleri alınıyor, sonrasında ise müdahale belirleniyor. Aşağıdaki bazı önerilerle kendinde veya sevdiğin birinde erken belirtileri gözlemen için tavsiyeler ve eğer olduğundan şüpheleniyorsan neler yapman gerektiği hakkında bilgiler mevcut.
Alzheimer’ın 10 Belirtisi
Genellikle Alzheimer hastalığı çok erkenden fark eden insanlar, bu hastalığı iyi bilenlerdir (oysa ki insanlar genellikle inkar eder ya da gizler).
Eğer bir kişi arabasını koyduğu yer konusunda son derece unutkan olabiliyorsa, bu doktora gitmeyi şart kılmaz, ama eğer bu küçük aksilikler diğer değişikliklerle birlikte ise o zaman bu bir kırmız ışık demek olabilir. Alzheimer Derneğinde Kurucu Servisi Kıdemli koordinatörü Beth Kallmyer diyor ki, “Beyinlerimiz bir harikadır ve bir çok şeyin yerini tutabilir, ki bunu Alzheimerin ilk aşamalarında görmekteyiz.” Bazı durumlarda unutkanlıklar yaşlılığa, strese ya da dalgınlığa bağlansa da, bir ya da daha fazla bu gibi belirtiler zamanla kötü giderek endişelenmeye başlanması gereken noktaya gidebilir. “Alzheimerın belirtileri kişiden kişiye çok değişebilmektedir. Buradaki ipucu ise bir şeylerin değiştiğini fark etmektir; yeni bir alışkanlık gibi... İşte aşağıda Alzheimer Derneğinin, Alzheimer’in 10 İşareti ile birlikte bunları anlamamıza yardımcı olacak birkaç örnek:
1. Günlük Yaşamı Etkileyen Hafıza Kaybı
Örnek: Daha önce bir çok kez sormana rağmen torunlarını hangi saatte alman gerektiğini unuttun.
2. Sorunları Planlarken ve Çözerken Zorluk Yaşamak
Örnek: Yıllardır sık sık gittiğin manava nasıl gideceğini bir türlü bulamıyorsun.
3. Evde, İşte ve Boş Zamanlarında Sürekli Yaptığın Faaliyetleri Yapmakta Zorlanıyorsun
Örnek: 10 yıldır yaptığın senin ünlü lazanya tarifin için tarif bakmayı tercih ediyorsun.
4. Yer veya Zamanı Karıştırmak
Örnek: Haftalık gittiğin kuaföre giderken yolunu kaybettin, ya da neden bir saat geç kaldığına dair bir fikrin yok.
5. Mekansal İlişkileri ve Görsel İmajları Anlamakta Güçlük
Örnek: Arabada dikiz aynasına baktığında, gerçekte olduğundan çok daha uzakta görüyorsun ya da frene basmaların dengesizleşiyor, ve yanlış hareket etmeye sebep oluyor.
6. Konuşurken ya da Yazarken Kelimelerle İlgili Yeni Sorunların Çıkması
Örnek: Masadaki birine tuzu uzatır mısın demek yerine, el hareketi ile sallamayı ya da “şuradaki beyaz şeyi” demeyi tercih ediyorsun.
7. Bir Şeylerin Yerini Kaybetmek ve Aynı Şeyleri Yapma Yetisini Kaybetmek
Örnek: Cüzdanının yerini değiştirdin, sonra fark ettin ki mutfak dolabının içinde ve bardaklarla ekmeklerin arasında (bulduktan sonra bile onu oraya koyduğunu hatırlamıyorsun).
8. Azalan veya Yetersiz Muhakeme
Örnek: Telepazarlamacıya yüklü miktarda para verdin ki bunu eskiden asla yapmazdın.
9. İşten veya Sosyal Faaliyetlerden Kopma
Örnek: Yıllardır her hafta arkadaşlarınla gitmeyi sevdiğin oyuna gitmemeye başladın.
10. Ruh Halinde ve Kişilikte Değişiklik
Örnek: Normalde sakin bir kişiliğe sahip olmana rağmen, bardaktan sıçrayan ufacık bir süt için kendini kaybettin.
Demans Teşhisi: Alzheimer Olduğunu Düşünüyorsan Yapman Gerekenler
Eğer üstteki durumlardan bazıları size tanıdık geliyorsa, bu yardım alma zamanı demektir. Demans, veya beyin fonksiyon kaybı tandemde ortaya çıkan bir çok hastalıktan birisidir ve Alzheimer de bunlar da birisidir. İşte size hatırlamanız gereken üç önemli nokta:
1. Paniğe Kapılma
Demansa neden olan hastalıkların genellikle dejeneratif olmasıyla birlikte, zamanla daha da kötü olmaktadır, ve depresyon, troid ya da kötü ilaç etkileşimi gibi karşıt şartlarda da ortaya çıkmaktadır.
2. Hekimle Konuş
Doktorun ya da yerel Alzheimer Derneği sana bilişsel zayıflamanın olası nedenlerini belirleme konusunda yardımcı olacaklardır. Belirtiler hakkında konuşma ile beraber, doktor aile sağlık geçmişini ve şimdiki sorunları değerlendirebilir, fiziksel, zihinsel ve nörolojik testler, kan testi ve beyin görüntüleme yapabilir. Ayrıca hekimin sana önündeki yıllarda neler beklemen gerektiğini de söyleyecektir.
3. Umudun Olsun
Bu hastalık her bir bireyde farklı ilerliyor ve araştırmacılar hala tedavi üzerinde uğraşıyorlar. İlaçlar bu hastalığın belirtilerinden bazılarını ortadan kaldırabiliyor ve yavaşlatabiliyor.
Aile Planlaması ve Bakım
Sadece şüpheleniliyor bile olsa, Alzheimerın teşhisi bunaltıcı bir süreçtir. İlk şok hafifledikten sonra, hemen kendini, hastalığın gelişimi hakkında bilgilendir. Bu sadece olacak olan şeyler için seni hazırlamaz, aynı zamanda belli olan şeyler gerçekleştiğinde seni yatıştırır.
1. Bir Plan Oluştur
Alzheimer’ın başlangıç evreleri aynı zamanda aile üyeleri ile bakım planı hakkında konuşmak için de iyi bir zamandır. Sevdiklerinle bakım konusunu konuş ve bununla kimin ilgileneceğini belirleyin, çünkü bakım planlaması aynı zamanda maddi planlama da gerektirmekte. Bir yaşlı bakım sorumlusu, sosyal hizmetler ya da bazı internet siteleri size bu planlama hakkında yardımcı olabilir.
2. Görevleri Paylaşın
Yaşlı bakımının sorumluluklarını paylaşmak hayati önem taşımaktadır, bu bakıcı aileden biri de olsa, dışarıdan işe alınmış biri de olsa aynıdır.
3. Yardım Kiralayın
Eğer bakıcı civarda yaşamıyorsa bu görevler çok göz korkutucu olabilmektedir. Uzaktan ne yapabilirsin? Arkadaşların ve komşuların ile, bakıma ihtiyacı olan kişinin bazı ufak işlerinde yardımcı olmaları için bağlantı kur. Çünkü seviye ilerlediğinde işler daha da zor hale gelecektir. Ayrıca bakım işine uzaktan destek vererek (maddi gibi konularda) bu takımın değerli bir parçası haline de gelebilirsin.
(8 Kişi Oy Verdi, 5 üzerinden ortalama puan: 4,25. Bu yazıya oy vermek ister misiniz?)
/rating_on.png "6 votes, average: 5,00 out of 5")
